Η βιολογική καταπολέμηση των επιβλαβών οργανισμών, συχνά αναφερόμενη ως βιολογικός έλεγχος, είναι μια μέθοδος διαχείρισης των επιβλαβών οργανισμών με τη χρήση αρπακτικών, παρασιτοειδών ή παθογόνων οργανισμών. Η προσέγγιση αυτή συνεργάζεται με τη φύση για τη διατήρηση της ισορροπίας των οικοσυστημάτων και την προστασία των καλλιεργειών χωρίς να καταφεύγει σε επιβλαβείς χημικές ουσίες.
Στη βιολογική καταπολέμηση των παρασίτων, ωφέλιμοι οργανισμοί όπως παρασιτικές σφήκες και αρπακτικά ακάρεα εισάγονται στις γεωργικές καλλιέργειες για να θηρεύουν ή να παρασιτούν επιβλαβή παράσιτα όπως αφίδες, ακάρεα αράχνης, αλευρώδη ή κάμπιες. Εναλλακτικά, τα μικροβιακά εντομοκτόνα, τα οποία αποτελούνται από φυσικά βακτήρια, ιούς ή μύκητες, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη στόχευση συγκεκριμένων ειδών παρασίτων, ενώ οι μη στοχευόμενοι οργανισμοί παραμένουν αβλαβείς.
Σε αντίθεση με τα χημικά φυτοφάρμακα, τα οποία μπορεί να έχουν επιζήμιες επιπτώσεις στα οικοσυστήματα, η βιολογική καταπολέμηση παρασίτων χρησιμοποιεί τους μηχανισμούς της ίδιας της φύσης, όπως τα αρπακτικά, τα παράσιτα και τους ωφέλιμους μικροοργανισμούς, για να διατηρεί τους πληθυσμούς των παρασίτων υπό έλεγχο. Αυτή η προσέγγιση όχι μόνο μειώνει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις αλλά ελαχιστοποιεί επίσης τον κίνδυνο ανθεκτικότητας στα φυτοφάρμακα, καθιστώντας την μια βιώσιμη και αποτελεσματική μακροπρόθεσμη στρατηγική για τη διαχείριση των παρασίτων. Επιπλέον, καθώς οι καταναλωτές και το λιανεμπόριο προτιμούν όλο και περισσότερο τα βιολογικά και φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα, η ζήτηση για βιολογικές μεθόδους καταπολέμησης παρασίτων είναι πιθανό να αυξηθεί, καθιστώντας την μια μελλοντική επιλογή για τη γεωργία και τη διαχείριση παρασίτων.
Οι βιολογικοί παράγοντες ελέγχου, που συχνά αναφέρονται ως παράγοντες βιοελέγχου, είναι ζωντανοί οργανισμοί που χρησιμοποιούνται στη γεωργία για τον έλεγχο και τη μείωση των πληθυσμών των επιβλαβών οργανισμών. Οι παράγοντες αυτοί προσφέρουν στοχευμένες και φιλικές προς το περιβάλλον λύσεις για τη διαχείριση των παρασίτων. Αποτελούν μέρος των στρατηγικών ολοκληρωμένης διαχείρισης επιβλαβών οργανισμών (IPM), οι οποίες αποσκοπούν στην ελαχιστοποίηση της χρήσης χημικών φυτοφαρμάκων, διατηρώντας παράλληλα υγιείς καλλιέργειες και ισορροπία του οικοσυστήματος. Οι βιολογικοί παράγοντες ελέγχου μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε διάφορους τύπους, συμπεριλαμβανομένων των αρπακτικών εντόμων και ακάρεων, των παρασιτικών σφηκών, των ωφέλιμων νηματωδών, των ωφέλιμων μικροοργανισμών και άλλων.
Οι παρασιτικές σφήκες είναι μια ποικιλόμορφη ομάδα εντόμων που παρασιτούν άλλα έντομα, ελέγχοντας αποτελεσματικά τους πληθυσμούς τους. Αυτές οι μικροσκοπικές σφήκες γεννούν τα αυγά τους μέσα ή πάνω στα σώματα των παρασίτων-ξενιστών. Όταν τα αυγά εκκολαφθούν, οι προνύμφες των σφηκών τρέφονται και τελικά σκοτώνουν τον ξενιστή. Οι παρασιτικές σφήκες είναι πολύτιμες για τη διαχείριση παρασίτων όπως οι κάμπιες, οι αφίδες και οι άσπρες μύγες.
Τα αρπακτικά ακάρεα είναι μικροσκοπικά αρθρόποδα που τρέφονται με παράσιτα ακάρεα και μικρά έντομα. Είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά στον έλεγχο πληθυσμών παρασίτων όπως τα ακάρεα της αράχνης, οι αλευρώδεις και οι θρίπες. Αυτά τα ωφέλιμα ακάρεα απελευθερώνονται σε μολυσμένες περιοχές, όπου καταναλώνουν τη λεία τους, μειώνοντας τον αριθμό των παρασίτων.
Τα αρπακτικά έντομα, περιλαμβάνουν είδη όπως τα (γυναικό)ζωύφια, οι σκνίπες και οι δακτυλίτσες. Είναι αδηφάγα αρπακτικά που τρέφονται με διάφορα παράσιτα, όπως αφίδες, αλευρώδεις, αλευρώδεις και κάμπιες. Τα αρπακτικά έντομα χρησιμοποιούνται συνήθως στη γεωργία για την προστασία των καλλιεργειών από εντομολογικές προσβολές.
Οι ωφέλιμοι νηματώδεις είναι μικροσκοπικά στρογγυλά σκουλήκια που παρασιτούν τόσο τα παράσιτα που ζουν στο έδαφος όσο και τα παράσιτα του φυλλώματος. Εισέρχονται στο σώμα των εντόμων ξενιστών και απελευθερώνουν βακτήρια που σκοτώνουν τον ξενιστή. Αυτοί οι νηματώδεις είναι αποτελεσματικοί ενάντια σε παράσιτα όπως οι προνύμφες και οι κάμπιες.
Οι ωφέλιμοι μικροοργανισμοί χρησιμοποιούνται ως βιοεντομοκτόνα για τη μόλυνση και την εξόντωση ευρέος φάσματος εντόμων παρασίτων. Όταν εφαρμόζονται σε φυτά ή στο έδαφος, προσκολλώνται στο σώμα του παρασίτου, διαπερνούν τον εξωσκελετό και αναπτύσσονται στο εσωτερικό του, οδηγώντας τελικά στο θάνατο του παρασίτου. Οι ωφέλιμοι μικροοργανισμοί είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικοί κατά παρασίτων όπως οι άσπρες μύγες, οι αφίδες και οι θρίπες.
Οι παρασιτικές σφήκες είναι μια ποικιλόμορφη ομάδα εντόμων που παρασιτούν άλλα έντομα, ελέγχοντας αποτελεσματικά τους πληθυσμούς τους. Αυτές οι μικροσκοπικές σφήκες γεννούν τα αυγά τους μέσα ή πάνω στα σώματα των παρασίτων-ξενιστών. Όταν τα αυγά εκκολαφθούν, οι προνύμφες των σφηκών τρέφονται και τελικά σκοτώνουν τον ξενιστή. Οι παρασιτικές σφήκες είναι πολύτιμες για τη διαχείριση παρασίτων όπως οι κάμπιες, οι αφίδες και οι άσπρες μύγες.
Τα αρπακτικά ακάρεα είναι μικροσκοπικά αρθρόποδα που τρέφονται με παράσιτα ακάρεα και μικρά έντομα. Είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά στον έλεγχο πληθυσμών παρασίτων όπως τα ακάρεα της αράχνης, οι αλευρώδεις και οι θρίπες. Αυτά τα ωφέλιμα ακάρεα απελευθερώνονται σε μολυσμένες περιοχές, όπου καταναλώνουν τη λεία τους, μειώνοντας τον αριθμό των παρασίτων.
Τα αρπακτικά έντομα, περιλαμβάνουν είδη όπως τα (γυναικό)ζωύφια, οι σκνίπες και οι δακτυλίτσες. Είναι αδηφάγα αρπακτικά που τρέφονται με διάφορα παράσιτα, όπως αφίδες, αλευρώδεις, αλευρώδεις και κάμπιες. Τα αρπακτικά έντομα χρησιμοποιούνται συνήθως στη γεωργία για την προστασία των καλλιεργειών από εντομολογικές προσβολές.
Οι ωφέλιμοι νηματώδεις είναι μικροσκοπικά στρογγυλά σκουλήκια που παρασιτούν τόσο τα παράσιτα που ζουν στο έδαφος όσο και τα παράσιτα του φυλλώματος. Εισέρχονται στο σώμα των εντόμων ξενιστών και απελευθερώνουν βακτήρια που σκοτώνουν τον ξενιστή. Αυτοί οι νηματώδεις είναι αποτελεσματικοί ενάντια σε παράσιτα όπως οι προνύμφες και οι κάμπιες.
Οι ωφέλιμοι μικροοργανισμοί χρησιμοποιούνται ως βιοεντομοκτόνα για τη μόλυνση και την εξόντωση ευρέος φάσματος εντόμων παρασίτων. Όταν εφαρμόζονται σε φυτά ή στο έδαφος, προσκολλώνται στο σώμα του παρασίτου, διαπερνούν τον εξωσκελετό και αναπτύσσονται στο εσωτερικό του, οδηγώντας τελικά στο θάνατο του παρασίτου. Οι ωφέλιμοι μικροοργανισμοί είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικοί κατά παρασίτων όπως οι άσπρες μύγες, οι αφίδες και οι θρίπες.
Οι φυσικοί εχθροί στοχεύουν μόνο σε συγκεκριμένα είδη παρασίτων. Έχουν ελάχιστες επιπτώσεις σε οργανισμούς που δεν αποτελούν στόχο, ελαχιστοποιώντας τις παράπλευρες απώλειες.
Τα παράσιτα συνήθως δεν αναπτύσσουν ανθεκτικότητα στους φυσικούς εχθρούς σε σύγκριση με τα χημικά φυτοφάρμακα.
Σε αντίθεση με τα χημικά φυτοφάρμακα, οι βιολογικές μέθοδοι καταπολέμησης παρασίτων δεν βλάπτουν το περιβάλλον, εξασφαλίζοντας τη διατήρηση των οικοσυστημάτων.
Η βιολογική καταπολέμηση μειώνει την ανάγκη για συνεχείς χημικές επεμβάσεις.
Οι μέθοδοι βιοελέγχου δεν ενέχουν κινδύνους για την υγεία των ανθρώπων ή των κατοικίδιων ζώων, καθιστώντας τις ασφαλέστερη επιλογή.