Γενικά
Το σκαθάρι της αμπέλου, Otiorhynchus sulcatus, είναι ένα παράσιτο που προσβάλλει πολλές καλλιέργειες καλλωπιστικών φυτών (π.χ. ροδόδενδρο, κυκλάμινο και αζαλέα),καθώς και τις φράουλες και άλλες καλλιέργειες καρποφόρων τόσο σε εύκρατες όσο και σε υποτροπικές περιοχές. Ανήκει στην οικογένεια Curculionidae.
Βιολογικός κύκλος και εμφάνιση του σκαθαριού της αμπέλου
Ο βιολογικός κύκλος του σκαθαριού της αμπέλου αποτελείται από το στάδιο των αυγών, 6 ή 7 προνυμφικά στάδια, ένα νυμφικό στάδιο και το ενήλικο σκαθάρι. Σε εύκρατα κλίματα στο βόρειο ημισφαίριο, τα πρώτα ενήλικα σκαθάρια εμφανίζονται γύρω στον Μάιο. Έχουν μήκος περίπου 7 - 10 mm, είναι καστανόμαυρα και έχουν θαμπά κίτρινα σημάδια στη ράχη τους. Τα καλύμματα των φτερών είναι αυλακωτά και ενωμένα με το σώμα. Ως εκ τούτου, τα σκαθάρια της αμπέλου δεν μπορούν να πετάξουν αλλά μπορούν να περπατήσουν με μεγάλη ευκολία. Είναι νυκτόβια, κατά τη διάρκεια της ημέρας κρύβονται και συχνά εντοπίζονται στο εσωτερικό μιας γλάστρας, κάτω από σβώλους χώματος, κάτω από σανίδες κ.λπ.
Σε εύκρατα κλίματα, τα μικρά σφαιρικά λευκά αυγά (διαμέτρου 0,7 mm), εναποθέτονται από τις αρχές Ιουλίου έως περίπου τα τέλη Οκτωβρίου. Οι προνύμφες που εκκολάπτονται έχουν λευκό, ημιδιαφανές έως ροζ σώμα και κοκκινωπό ή καφέ κεφάλι. Οι προνύμφες ζουν στη ριζική ζώνη του εδάφους όπου τρέφονται με τις ρίζες. Δεν έχουν πόδια, το μήκος τους είναι περίπου 1 mm κατά την εκκόλαψη, αλλά μεγαλώνουν και φτάνουν περίπου τα 12 mm. Μια προνύμφη συχνά κουλουριάζεται σε τυπικό σχήμα C κάθε φορά που νιώθει απειλή. Το σώμα καλύπτεται με σκληρές τρίχες που έχουν χρώμα λευκό έως ανοιχτό καφέ. Διαχειμάζουν στο προνυμφικό στάδιο, συνήθως όταν έχουν μεσαίο μέγεθος. Μόλις ανέβει η θερμοκρασία, η προνύμφη γίνεται δραστήρια ξανά. Οι πλήρως ανεπτυγμένες προνύμφες μεταμορφώνονται σε νύμφες την άνοιξη μέσα στο έδαφος. Το βάθος στο οποίο εντοπίζονται οι νύμφες ποικίλλει από 2 έως 20 cm. Οι νύμφες έχουν χρώμα λευκό έως κρεμ και μήκος 7 - 10 mm. Κάθε χρόνο συναντάται και μια γενιά. Ο πληθυσμός των σκαθαριών της αμπέλου αποτελείται εξ ολοκλήρου από θηλυκά και η αναπαραγωγή γίνεται με παρθενογένεση.
Επειδή τα σκαθάρια της αμπέλου δεν μπορούν να πετάξουν, η ικανότητα εξάπλωσής τους είναι περιορισμένη σε σύγκριση με πολλά άλλα έντομα. Η εξάπλωση σε μεγαλύτερες αποστάσεις συνήθως συμβαίνει με προσβεβλημένο φυτικό υλικό. Επειδή το Otiorhynchus sulcatus είναι παρθενογενετικό, ένα και μόνο θηλυκό αρκεί για να ξεκινήσει την ανάπτυξη ενός νέου πληθυσμού.
Συμπτώματα προσβολής
Η μεγαλύτερη ζημιά προκαλείται από το γεγονός ότι οι προνύμφες τρέφονται από τις ρίζες. Αφού καταστραφούν οι ρίζες, οι προνύμφες μετακινούνται σε φλοιούς, ριζώματα και βάσεις στελεχών των φυτών. Οι προνύμφες μπορούν επίσης να τραφούν πάνω από το έδαφος μέσα στους μίσχους των φυτών. Τόσο τα ενήλικα σκαθάρια όσο και οι προνύμφες είναι πολυφάγα και τρέφονται με μεγάλο αριθμό φυτών. Υψηλοί πληθυσμοί προνυμφών μπορούν να καταστρέψουν ολόκληρες καλλιέργειες. Οι ανεπτυγμένες καλλιέργειες είναι πιο ανθεκτικές στην προσβολή σε σχέση με τα νεαρά φυτά ή τα μοσχεύματα. Τα ενήλικα σκαθάρια είναι δραστήρια κατά τη διάρκεια της νύχτας και κάνουν στρογγυλές δαγκωματιές στα φύλλα ξεκινώντας από την άκρη. Αυτή η ζημιά συνήθως δεν αποτελεί πρόβλημα για τα λαχανικά και τις καλλιέργειες καρποφόρων αλλά μειώνει την αξία των καλλωπιστικών φυτών.