Buxatrap
Γενικά
Η κάμπια των πεύκων (Thaumetopoea pityocampa), είναι ένα παράσιτο που προσβάλλει σε μεγάλο βαθμό τα πεύκα στις περιοχές γύρω από τη Μεσόγειο Θάλασσα. Προκαλεί σημαντικές ζημιές στα πεύκα σε περιοχές αναψυχής ή σε κατοικημένες περιοχές.
Βιολογικός κύκλος και εμφάνιση της κάμπιας του πεύκου
Το θηλυκό έχει άνοιγμα φτερών 36-49 mm ενώ το άνοιγμα των φτερών του αρσενικού είναι 31-39 mm. Και τα δύο φύλα έχουν τριχωτό θώρακα. Τα μπροστινά φτερά έχουν θαμπό γκρι χρώμα ενώ οι φλέβες, το εξωτερικό μέρος και οι τρεις εγκάρσιες λωρίδες που φέρουν είναι πιο σκούρες. Τα πίσω φτερά είναι λευκά-γκρι και έχουν ένα χαρακτηριστικό σκούρο σημάδι στην άκρη του σώματος.
Οι κυλινδρικές μάζες των αυγών έχουν μήκος από 4 έως 5 cm. Καλύπτονται με τρίχες του θηλυκού.
Οι προνύμφες αναπτύσσονται σε πέντε στάδια και η πλήρως ανεπτυγμένη κάμπια έχει μήκος περίπου 40 mm. Το κεφάλι είναι μαύρο. Το σώμα της κάμπιας πρώτου προνυμφικού σταδίου είναι θαμπό πράσινο. Μετά τη δεύτερη έκδυση, η κάμπια αποκτά την χαρακτηριστική της εμφάνιση και εμφανίζονται τα κοκκινωπά ραχιαία τριχωτά μέρη σε κάθε τμήμα του σώματος, διατεταγμένα σε ζεύγη. Το δέρμα και οι τρίχες που καλύπτουν το σώμα διαφέρουν σημαντικά ανάλογα με την προέλευση. Σε γενικές γραμμές, το δέρμα είναι πιο σκούρο στις πιο ψυχρές περιοχές και το χρώμα του ποικίλλει από θαμπό μπλε-γκρι σε μαύρο.
Η νύμφωση λαμβάνει χώρα στο έδαφος, μέσα σε ένα οβάλ, ωχρό λευκό μεταξωτό κουκούλι. Οι νύμφες έχουν μήκος περίπου 20 mm, οβάλ σχήμα και χρώμα ανοιχτό καφέ-κίτρινο που αργότερα αλλάζει σε σκούρο κοκκινωπό-καφέ.
Ο βιολογικός κύκλος του T. pityocampa είναι κανονικά ετήσιος αλλά μπορεί να επεκταθεί για 2 έτη σε μεγάλο υψόμετρο. Η ανάπτυξη διαρκεί 6 μήνες υπό τις πιο ευνοϊκές συνθήκες αλλά τα τέταρτα και τα πέμπτα στάδια μπορεί να συνεχιστούν μέχρι τον χειμώνα. Το νυμφικό στάδιο μπορεί να παραταθεί σημαντικά μέσω της διάπαυσης.
Μερικές ώρες μετά το ζευγάρωμα, τα θηλυκά εναποθέτουν τα αυγά τους στα πεύκα. Τα αυγά εναποτίθενται σε κυλινδρικές μάζες γύρω από συστάδες βελονών. Τα αυγά εναποτίθενται σε ομάδες (70-300 αυγά) στους περιφερειακούς βλαστούς της κορυφής.
Μετά από 30-45 ημέρες, τα αυγά εκκολάπτονται. Οι προνύμφες δημιουργούν μεταξωτές φωλιές οι οποίες αναπτύσσονται μέχρι το τέταρτο προνυμφικό στάδιο, όταν και δημιουργείται η χειμερινή φωλιά. Γενικά, αυτό συμβαίνει στα άκρα των κλαδιών, στο επάνω τμήμα της κορυφής. Στο τρίτο στάδιο εμφανίζονται τα τριχωτά μέρη.
Η διαδικασία της νύμφωσης πραγματοποιείται στα τέλη του χειμώνα και στις αρχές της άνοιξης. Οι κάμπιες μετακινούνται σε σειρά αναζητώντας ένα κατάλληλο μέρος για να δημιουργήσουν μια υπόγεια στοά και να νυμφωθούν στο έδαφος. Η νύμφωση γίνεται σε βάθος περίπου 10 cm και οι νύμφες μπαίνουν σε διάπαυση. Ορισμένες νύμφες μπορεί να μην καταφέρουν να φτάσουν το ενήλικο στάδιο στο έτος της νύμφωσης και η περίοδος διάπαυσης εκτείνεται μέχρι το επόμενο έτος ή και περισσότερο.
Συμπτώματα προσβολής
Οι φωλιές στα προσβεβλημένα δέντρα είναι ευδιάκριτες. Η ζημιά από την αποφύλλωση είναι εξαιρετικά σοβαρή σε νεαρές αναδασωμένες περιοχές όπου μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή δέντρων, άμεσα ή ως συνέπεια προσβολής από άλλα ξυλοφάγα έντομα. Στα δάση, τα δέντρα σπάνια καταστρέφονται αλλά παρατηρούνται σημαντικές απώλειες όσον αφορά την ανάπτυξη του όγκου. Η ζημιά λόγω αποφύλλωσης και παρουσίας καμπιών είναι σημαντική σε δέντρα που έχουν φυτευτεί σε περιοχές αναψυχής και σε κατοικημένες περιοχές.
Οι κάμπιες φέρουν τρίχες από το τρίτο προνυμφικό στάδιο, κάτι που μπορεί να προκαλέσει αλλεργίες. Τα κατοικίδια και τα οικόσιτα ζώα μπορούν επίσης να επηρεαστούν. Αυτό συμβαίνει όχι μόνο όταν υπάρχουν κάμπιες αλλά και το επόμενο καλοκαίρι λόγω της παραμονής των αλλεργιογόνων τριχών στα υπολείμματα των χειμερινών φωλιών.
Οι προνύμφες προκαλούν σοβαρή αποφύλλωση και μειώνουν τη βιωσιμότητα των βελανιδιών.